Makat Ağrısında Ne Yapmalı?

Öncelikle muayene olmalı!!!

Makat ağrısı makattaki bazı hastalıkların erkenden teşhisi için çok önemli bir bulgudur. Bu nedenle öncelik ağrıyı gidermek değil,neden ağrıdığını bilmek yani doğru teşhistir.Teşhis konduktan sonra sebebe yönelik yöntemlerle ağrı giderme yoluna gidilmelidir. Makat ağrısını yapan sebepler %100 e yakın bir oranda makat muayenesi ile tespit edilebilir. İç hemoroid trombozu,rektal apse gibi bazı hastalıklarda anoskop muayenesi gerekebilir.

Makatta ağrı  yapan hastalıkları gözden geçirirsek :

*Anal fissür (makat çatlağı);şiddetli ağrı vardır,

*Tromboze  hemoroid,ileri evre hemoroid(basur) ağrısı da oldukça şiddetlidir.

*Anal hematom;Ikınma sonucu ani gelişir,

*Anal apse;dayanılması zor bir ağrı vardır,

*Anal fistül,condilom,makat kanseri gibi hastalıklarda ağrı çok fazla olmaz,başka belirtiler ön plandadır.

*Kıl dönmesi (pilonidal sinüs) apsesi, ağrısı çok şiddetlidir.

Bu hastalıkların hemen hepsi gözle,elle ve anoskop muayenesiyle tesbit edilebilir.Çok büyük bir kısmı ek tetkik gerektirmez.Bu kadar kolay teşhis edilen hastalıklar için gereksiz yere acı çekmek hastanın kendine eziyettir.

Makat muayenesi 5 dakika süren bir işlemdir. Anoskop muayenesi çoğu kliniklerde önemsenmeyen ama mutlaka yapılması gereken bir muayenedir. Bu kadar kısa sürede  belki de bir kanser erken yakalanacaktır.

Muayene için proktoji konusunda uzmanlaşmış genel cerrahi uzmanına gidilmelidir.

Teşhisten sonra  hangi yöntemlerle ağrı giderilir?

  Sıcak oturma banyosu:   

Ağrının en önemli sebebi anüsün etrafındaki makat kaslarının kasılması,spazmıdır. Sıcak suya oturma makat adelelerini gevşetip spazmı çözdüğünden ağrıyı  kesmekte iyi bir metotdur. Özellikle ilaç kullanımının ve tedavi imkanlarının kısıtlı olduğu hamilelerde , süt veren annelerde,ileri derecede yaşlı ve ek  hastalıkları fazla olan, tedaviyi  kaldıramayacak hastalarda sık başvurulan iyi bir çözümdür.  Oturma banyosu suyu çok sıcak olmamalı ve 5 dakikayı geçmemeli.Belli bir dozu yoktur,hastanın istediği kadar tekrarlanabilir.Örneğin fissürde dışkılamadan önce 5 dakika sıcak suya oturup sonra ağrı kesici veya bazı bitkisel kremler kullandıktan sonra tuvalete gitmesi dışkılamayı kolaylaştırır. Ağrısı devam ederse dışkılamadan sonra yine oturabilir.

    Fakat sıcak  oturma banyosu her hastalıkta iyi gelmez.Fissür ve hemoroidde işe yaramaktadır.Apse varsa kesinlikle uygulanmamalıdır, iltihabı artırır,apsenin boyutunu büyütür. Kondilomda da nemlenmeyi artıracağından yayılmayı artırır.

    Soğuk tatbiki:

Tromboze hemoroidde ve 4.evre  hemoroidde  ödem çözmek için 5 dakikayı geçmeyecek şekilde aralıklı olarak soğuk kompres uygulanabilir.Sıcak su oturma banyosu ile makat adelesinin spazmı çözüldükten bir süre sonra gün içinde aralıklarla giysi üzerinden soğuk uygulama tromboze ve 4.evre hemoroiddeki ödemi çözerek ağrıyı kesmede yardımcı olur.

  İlaç tedavisi:

Ağrı kesici ve ödem çözücü pomadlar ve tabletler alınabilir.İleri evre ve tromboze hemoroidlerde falvonoid grubu ilaçlar(daflon gibi),damar dolaşımını etkileyerek ödem çözen (doxium,venoruton gibi) ilaçlar kullanılabilir.Ağrı kesici olarak lidokain içeren pomadlar (anestol gibi) ve antienflamatuar dediğimiz gruptan ağrı kesiciler ve parasetemol içeren tabletler kullanılabilir.

Anal fissürde akut,yeni oluşmuş dönemde spazm çözücü,nitrogliserin içeren pomatlar (rectoderm, rectogesik) kullanılır, baş ağrısı ve tansiyon düşürücü etkisine karşı düşük dozda ve dikkatli olmalı,doktor önerisi ile kullanılmalıdır.Akut hemoroidde dolaşım düzenleyici pomadlar (recbutin) kısa süreli kullanılabilir.

Makat ağrısında bitkisel ilaçlar kullanılır mı? 

Yerinde kullanıldığında bitkisel ilaçlar oldukça faydalı olabilir. Özellikle fissür ya da üzeri erezyonlu hemoroidlerde yaranın üzerinde tabaka oluşturan bazı bitkisel ilaçlar kullanılabilir.

İyi bir Bitkisel Anal Fissür Kremi:  ** Bölgesel olarak uyuşturma yapabilmelidir.Daha az ağrı olacağından kas kasılması (kramp-kasılma) daha az olacaktır. Bu da ağrının daha az olmasına sebep olacaktır. ** Makat kaslarındaki spazmı,kasılmayı çözmelidir,yani gevşetmelidir. ** Fissür zemini üzerini bir  tabakayla kapatarak koruma sağlamalıdır. Yaranın dışkıyla tahriş olmasını engellemelidir. Böylelikle dışkının kaygan şekilde geçmesi sağlanır.** Anüsteki ödemi azaltmalıdır. Ödem azalması da ağrıyı daha da azaltacaktır. Ödemin azalması kan dolaşımını da düzelteceğinden yaranın iyişeşmesini hızlandırır.

Bu amaçlar için:      Karanfil özü ile bölgesel uyuşturma ,
Aynı safa özü ile kası gevşetme,
Vazelin ve çinko oxit ile çatlak zemininde bariyer oluşturma,
Bitkisel kortizon ve meyan kökü özü ile ödemi azaltma  yapılabilir.
Böyle bir kombinasyonla dışkılama esnasında acı azalır, buna bağlı olarak kas krampı azalmış olur, kas krampı çözülünce fissürün olduğu alan daha iyi kan alır, zeminde oluşan bariyer dışkının yaraya değmesini engeller, makat çatlaklarının önemli bir kısmı iyileşebilir. Bu kombinasyonla iyileşmedi ise ya botulinum toksini veya ameliyat yaptırılmalıdır.

İlaç olmayan ama ilaç kadar önemli bitkisel çözümler ise şunlardır:

Kepekli tahıl ürünleri yemek, Armut,elma,kayısı,erik,incir,hurma gibi lifli meyveler tüketmek, öğünlerde sebze ağırlıklı yemek,bol su tüketmek çok önemli,tedavide yardımcı unsurdur.

Sinameki otuyla  yapılmış çaylar kabızlığın giderilmesinde yardımcı olur.

Bitkisel Anal Fissür Merhemi

Ameliyatsız Yöntemler:

İç hemoroidde derecesine göre lastik bantla boğma,laser,yapılabilir.  Kronik fissürde  ameliyat ya da ameliyat başarısına yakın başarı elde edilen,sfinktere  botilium toksin enjeksiyonu gibi ameliyatsız  yöntem uygulanabilir. Kondilomlar elektokoter veya kriyoterapi ile tedavi edilir.  Makat fistülünde laser tedavisi oldukça başarılı sonuçlar alınmaktadır.

Cerrahi Yöntemler:

Apse (kıl dönmesi apsesi ,makat apsesi) mutlaka cerrahi olarak boşaltılmalıdır . Lokal anestezi ile basit bir cerrahi müdahale genellikle yeterlidir. Büyük makat apseleri genel anestezi gerektirebilir.  Tromboze hemoroidde ve anal hematomda ağrının çok şiddetli olduğu ilk günlerde cerrahi olarak boşaltılabilir.5 günden sonra ağrı rahatlamaya başladıktan sonra cerrahi müdahale gereksizdir. Akut olmayan 3 ve 4. derecede hemoroidlerde THD,longo ameliyatı yada klasik ameliyatlar yapılır. Peri anal fistül ameliyatla  tedavi edilir.  Kıl dönmesinin de  tedavisi cerrahidir. Hastalık uygunsa mikrosinüsektomi en başarılı olan yöntemdir,genel anestezi ve hastane yatmayı gerektirmez.