SEBASE KİST (YAĞ KİSTİ)TEDAVİSİ
Sebase kist nedir?
Kist genel anlamda içi sıvı dolu olan etrafı zarla çevrili kesec.niklerdir. Epidermoid kistler yani kist sebase derinin oldukça yaygın görülen lezyonlarıdır. Halk arasında yağ kistleri olarak da bilinir. Kistin etrafında bir zar vardır ve içeriği koyu kıvamlı, yağlı,kötü kokulu sıvıdan ibarettir.
Hayatı tehdit eden bir hastalık değildir. Cildin iyi huylu yumrularıdır. Çok çok nadir olarak kötü huylu olabilmektedir. Çok yavaş büyürler .
Yağ Kisti Neden Olur?
Saç ve cildi kaplayan yağı ciltteki bazı bezler salgılar. Ciltteki yağa sebum adı verilir. Sebum yağ bezlerinden kanallarla cilt yüzeyine gelir.Bu kanalların tıkanması sonucu kistler oluşur. Tıkanmalar akne (sivilce), ameliyat yarası, küçük bir çizik ya da ezilme gibi travmalarla oluşur. Travma kist sebase oluşmadan aylar yıllar önce bile oluşmuş olabilir. Kist çok yavaş büyüdüğünden travma olduğunda hemen farkedilmez.
Bazı sebase kistler doğumdan itibaren de bulunabilir.
Gardner Sendromunda ,bazal hücrelerden oluşan nevüslerden kistler oluşabilir.
Kist Sebasenin Belirtileri:
- Dokunulunca yumuşak kıvamlıdır. Yağ bezesine göre nisbeten hafif sertir.
- Dokunulduğunda hafifçe hareketlidir
- Cilt altında,yuvarlak,küre ya da misket şeklindedir.
- Tek bir tane olabileceği gibi tüm vücutta ya da bir bölgede çok sayıda olabilir.
- Ciltte kızarıklık,ödem enfeksiyon eklendiğinde görülür.
Her şişlik yağ kisti zannedilmemelidir. Saçlı deride sert kitleler kemiğe ait bir şişlik ya da yapısal bozukluk olabilir. Boyundaki şişlikte lenf bezesi ile yağ kisti karıştırılabilir. Bu şekilde şüphe olduğu durumlarda tetkik yapılmalıdır.
Yağ kisti ağrı yapar mı? Epidermoid kistler çoğunlukla ağrı yapmazlar. Bazı büyük kistler yaptıkları basınç nedeniyle ağrı yapabilir. Enfeksiyon olduğunda kisr sebaseler ağrılıdırlar.
Yağ kistlerinin en sık bulunduğu yerler:
- Saçlı deri,
- Yüz bölgesi,
- Sırt,
- Boyun
Bulunduğu yerlerin görünen yerler olması dolayısıyla erkenden fark edilebilir. Görüntü olarak rahatsızlık verebilir. Özellikle yüzdeki sebase kistler dikkat çektiği için çirkin görülebilir. Saçlı deridekiler tarama sırasında rahatsızlık verir, saçlar kısa kesilirse görüntü olarak rahatsız eder.
Epidermal kistler zararlı mı?
5 cm. den büyük yağ kistinde kötü huylu olma ihtimali vardır. Yine çıkarıldığı yerde kısa sürede tekrarlarsa şüphelenilmelidir
Yağ kisti iltihaplanırsa , apseleşirse üzerinde kızarma, zonklama tarzında ağrı olur. Ağrı ciddi rahatsızlık verir. Küçük bir müdahaleyle boşaltmak gerekir. Peki yağ kisti patlatılır mı? Hastaların çoğunluğunun yaptığı bir hatadır. Bu kistleri patlatmaya çalışmak itihaplanmasına sebep olabilir.
Kist Sebasenin Tanınması
Yağ kistleri muayenede oldukça kolay tanınabilir. Kistin görüntüsü muayenede değişiklik gösteriyorsa olası bir kanser şüphesiyle bazı testler istenebilir. Ameliyatla çıkarılacaksa da bu testleri yapmak faydalı olabilir.
Kist sebase tanısında kullanılan testler:En yaygın kullanılan test ultrasondur. Büyük kistlerde, farklı yerde bulunan kistlerde,kanser şüphesi olanlarda Bilgisayarlı Tomografi çektirmek gerekebilir. Alınan kistlerde şüphe görülürse patolojiye gönderilmelidir. Bu şüphe çıkarmadan önce oluşursa punch biyopsi denilen küçük doku parçaları alınmalıdır.
Saçlı deride olan bazı kitleler kist sebase zannedilebilir. Kitle sert ise kemiğe ait bir patoloji olabilir. Bu nedenle kafa grafisi çektirmek gerekebilir.
Yağ kistinin iltihaplanması
Hiçbir zararı olmayan hatta çoğu zaman fark edilmeyen yağ kistleri iltihaplanınca sıkıntı yaratırlar. Kapsülden bir şekilde kist içine giren mikroorganizmalar (mikroplar) kisti iltihaplandırırlar. Bu durumda ağrı oluşur. İltihap apseye dönerse ağrı artar. Kistin üzeri kızarıktır, sıcaktır. Antibiyotik tedavisi ve soğuk uygulama verilir. Enfeksiyon geçmezse iltihap boşaltılmalıdır. İltihap boşaltılıp geçtikten sonra tekrarlama olasılığı % 100 dür. Çünkü kist tedavi edilmemiştir, kapsülü çıkarılmamıştır. Yalnızca apse ve iltihap tedavisi yapılmıştır. Enfeksiyon tekrarladığında kist etrafında bağ dokusu yapışıklıkları olacağından sonraki cerrahi müdahale güçleşir ve iz bırakma ihtimali artar. Bu nedenle kist sebaseler büyümeden ve iltihaplanmadan çıkarmak en uygun davranıştır.
Sebase Kist (Yaş kisti) Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavi gerekliliği genellikle estetik amaçlıdır. Ciddi sağlık sorunu oluşturmadığından görsel sorunlardan dolayı çıkarılması istenir. Tedavide beklenti önemlidir. Görsel olarak çirkin olduğundan kist istenmezken kötü bir yara izine mahkum kalınabilir.
Cerrahi Tedavi (Sebase Kistin Ameliyatla Tedavisi)
Yağ kistlerinin en iyi tedavisi cerrahi olarak kistin tamamını çıkarmaktır. Estetik amaçlı olduğundan mümkün olduğu kadar küçük kesi yapılmalıdır. Ayrıca cilt kıvrımlarına uygun olacak şekilde paralel kesi yapılmalıdır. Küçük de olsa yara izi oluşur. Hastalar kisti istemedikleri gibi yara izini de istemezler. Ancak tam olarak çıkarılacaksa yara izi mutlaka oluşur.
Cerrahi yöntemle kistin tamamen alınması durumunda nüks oranı çok azdır. Yara izi olmaması için diğer yöntemler tercih edilirse de tekrarlama ihtimali de göze alınmalıdır, çok büyük oranda tekrarlayacaktır.
Her cerrahi yara gibi ameliyat yerinin enfeksiyonu, dikişin açılması gibi komplikasyonlar olabilir. Yara uzunluğu çok büyük olmadığından ciddi bir sorun teşkil etmez. Antibiyotiklerle, enfeksiyonun boşaltılması gibi işlemlerle tedavi edilebilir. Enfeksiyon oluşursa yara izi daha bariz olacaktır.
Kafadaki yağ kistinin tedavisi için hangi bölüme gidilmelidir? Gerek apse boşaltılması, gerekse ameliyatla tedavi için genel cerrahi uzmanına başvurulmalıdır.
İğne ile boşaltma:
Kesin bir tedavi değildir. Çıkarılması uygun olmayan ve yara izi istenmeyen bölgelerde uygulanabilir. Kistin içerisinin boşaltılması demektir. Çoğu zaman kistin içindeki sıvı koyu kıvamlı yağ olduğundan enjektöre çekilemez ve işlem başarısız olur. İşlem başarılı olsa bile kapsül (kistin zarı) yerinde kaldığından tekrarlama ihtimali çok yüksektir.
Mini Eksizyon:
Kist üzerinden çok minik kesi ile ,istenirse laserle kist içerisi boşaltılır. 1 ay sonra kistin zarı alınır. Cerrahi yönteme göre biraz daha küçük bir kesi olacağından tercih sebebi olabilir. Ama pratikte fazla kullanılan bir yöntem değildir.
Kafada (Saçlı Deride ve Yüzde) Yağ Kisti Tedavisi:
Kafa (saçlı deri) yağ kistlerinin en sık görüldüğü bölgelerdendir. En uygun tedavi cerrahi olarak tamamen kistin çıkarılmasıdır. Genellikle kistten daha küçük bir kesi ile çıkarılabilir Kist kapsülü ile çıkarılmalıdır. Yoksa tekrarlama ihtimali yüksektir.
Saçlı deriden yağ kisti çıkarılırken saçı tıraş etmek gerekir mi? Cerrahın tecrübe ve alışkanlığına göre değişmekle birlikte saçı tıraş etmek gerekmez. Geçmiş yıllarda kistin 2 cm etrafı da dahil tıraş edilirdi ,böylece çok dikkat çeken bir görünüm oluşurdu. Dikkatli bir şekilde kesilecek alan açılırsa sorun teşkil etmez. Böylece ameliyat sonrasında dikiş saçların arasında kaldığından dikkat çeken bir görüntü oluşturmaz. Pansumanla ,gaz bezi ile kapatmak da gerekmez. Kapatılırsa da çirkin bir görüntü oluşur.
Saçlı derinin kan dolaşımı çok iyidir. Bu nedenle enfeksiyon oranı çok düşüktür.
Ameliyattan sonra günlerce yıkanmama gibi yanlış bir uygulama vardır. Ameliyattan 1 gün sonra yıkanılabilir. Günlük yaşama dönebilir.
Yağ kisti hakkında merak edilenler:
Kafadaki yağ kistleri tekrarlar mı? Eğer tam olarak kapsülü ile birlikte çıkarıldıysa aynı yerde tekrarlama oranı çok düşüktür. Kapsülün çıkarılamadığı durumlarda tekrarlayabilir. Çıkarılan kistin yakınlarında yeni kistler oluşabilir. Yeni oluşan kist zaten ameliyat olmasa da çıkacaktır. Çoğu zaman nüks etti zannedilir ama oluşan kitle yeni bir kisttir.
Yüz Bölgesinde Kist Sebase Olur mu?
Kafa denince genellikle saçlı deri akla gelse de yüz bölgesinde de azımsanmayacak oranda bulunur. Yüz görülen bir alan olduğundan iz kalma ya da kalacak olan izin fark edilmesi daha fazladır. Uygun olduğu durumlarda ağız içinden alınabilir. Bu durumlarda oluşan iz ağız içinde kaldığından farkedilmez.
Sakal, bıyık gibi bölgelerdeki yağ kisti çıkarıldığında dikiş izi boyunda kıl çıkmaz. Dolayısıyla iz daha bariz olarak fark edilir. Böyle bir durumda kılsız bölgelere sakal ve bıyık ekimi yapılarak kamufle edilebilir.
Sırtta yağ bezesi: Sık görülür. Çoğunlukla büyüdüğünde ya da iltihaplandığında fark edilir. Tedavi prensipleri aynıdır.
Epidermoid kist için hangi bölüme (doktora) gidilir?
Bu şikayet ciltte olduğundan hastalar genellikle cildiye polikliniğine giderler. Oysa tanı ve tedaviyi genel cerrahi uzmanı yapmalıdır. Şüpheli vakalarda beyin cerrahi görüşü ya da ultrason istemiyle radyolojiye gönderilebilir.
Yağ kisti tedavisinde bitkisel ilaçlar işe yarar mı? Hiçbir ilaç tedavisi yoktur. Yukarıda bahsedilen cerrahi tekniklerle tedavi edilmelidir.
Saçlı derideki yağ kistleri saçta dökülmeye sebep olur mu? Genellikle saçın dökülmesine sebep olmaz.Çok nadir,hasta eliyle devamlı oynarsa,kitle hızlı büyürse saç dökülmesine sebep olabilir.
Sebase kist tekrar edermi? Kist kapsülüyle çıkarıldığında tekrarlama beklenmez. Yanında ya da başka bir yerinde yeni, başka yağ kistleri çıkabilir. Aynı yerde tekrar kısa sürede tekrarlama olursa kanser olabileceği şüphesiyle incelenilmelidir.
Yağ kisti sıkılır mı? Sıkarak boşaltmaya çalışmak tedavi etmeyeceği gibi enfeksiyon kapıp daha da kötü olmasına sebep olabilir. Yani kesinlikle sıkmamak gerekir.
Yağ bezesi kendiliğinden patlarsa ne olur? Çok kurcalanıp üzerindeki cildin iyice incelmesi ya da enfeksiyon olması durumunda kendiliğinden patlayabilir. Patlaması tedavi olduğunu göstermez. Akıntı bitince yine de cerrahi yöntemlerle tedavi etmek gerekir.
Merhabalar ben genel cerrahi uzmanı Op. Dr. Seher Şirin, Antalya’da bulunan kliniğimde hasta kabul ediyorum. Bana ulaşmak için 0242 312 22 22 arayabilir ya da aşağıda yer alan WhatsApp butonuna tıklayarak yazabilirsiniz.
Merhabalar Hocam Kolay Gelsin.
Yaklaşık 3 haftadır saçlı bölgede 2cm civarında bi apsem var kimi doktor apse kimi doktor kist sebase dedi. Cildiye doktorum apse olduğunu ve drene edilmesi gerektiğini söyledi. Genel Cerrah ise 1 1.5 ay sonra gel kapsül oluşsun alalım dedi daha öncesinde antibiyotik tedavisi aldığım için herhangi bir şey kullanmama gerek olmadığını söyledi. Bu bölge şiş ele geliyor içi sıvı saçta da dökülme yaptı bulunduğu bölgede. Sizin tavsiyeniz nedir. Antalya yakın olsa muayene olmaya kliniğe gelmeyi çok isterdim ama yazınıza denk gelince ve yorumlara olan hassasiyetinizi görünce sormak istedim. Değerli vaktinizi ayırdığınız için şimdiden teşekküler.
Aslında size her iki doktor da aynı şeyi söylemiş. Muhtemelen bir kist sebase yani yağ kisti hastalığınız var ve bu yağ kisti zaman zaman enfeksiyon yaparak apse geliştirebilir. Apse olduğu zaman direne etmek yani iltihabı boşaltmak gerekir. Fakat apse boşaltırken tüm kist alınmaz, enfeksiyon iyice geriledikten sonra kapsülü ile beraber yağ kisti alınır. Apse İyileştikten yaklaşık bir ay sonra müdahale yapılabilir yani kist alınabilir.
Seher Hocam merhabalar, iyi çalışmalar diliyorum öncelikle. Benim sağ şakak hizasında saçlı deride yaklaşık 1-1,5 senedir var olan nohut büyüklüğünde yağ kisti olduğunu tahmin ettiğim bir lezyonum var. Küçük hafif hareketli mercimek tanesi kadar diyebilirim. Geçen hafta serada çalışmaya başladığımın 2. gününde iş çıkışı saçlarımı toplarken kafamın şiştiğini farkettim. Önce vurdum sandım ama sonra yağ kisti olduğunu tahmin ettiğim lezyonlu bölge olduğunu anlayınca enfekte olduğunu anladım. Akabinde 2 gün boyunca o bölgede zonklama ile yaşadım. İltihaplı sivilce çıkarken zonklar ya aynı onun gibi. 2 gün sonra cildiyeye gittim. Doktorum enfekte bir yağ kistine benzediğini söyledi. 2 farklı antibiyotik ve 1 kortizonlu iğne verdi. 3. Gündeyim zonklamam geçti, şişlik hafif indi gibi ama hala fındık büyüklüğünde diyebiliriz. 1 hafta sonunda antibiyotikler bittiğinde geri gelmemi, genel cerraha yönlendireceğini, kisti cerrahın alacağını söyledi. Yapım gereği panik birisiyim. Doktoruma da bunun kötü bir şey olup olmadığını sordum yüksek ihtimalle kötü bişey değildir sanmam dedi. Ama içim rahat değil, sizce enfekte bir yağ kisti ile mi karşı karşıyayım yoksa başka bir durum olabilir mi ? Dermotoloji doktorum enfekte bölgeyi muayene etti sonuçta, farklı bir şey olsaydı görürdü değil mi ? Cevabınız için şimdiden teşekkür ediyorum.
Bahsettiğinize göre büyük ihtimalle orada bir yağ kisti vardı ve o enfeksiyon oldu. Görmeden kesin bir şey demek mümkün değil. Doktorunuz da muhtemelen yağ kisti olarak düşündü. Yağ kistleri sık sık enfeksiyon oluyorsa, enfeksiyon geçtikten sonra cerrahi olarak çıkarılması gerekir. Sizde yağ kistinin olduğu yer bölge olarak da sıkıntılı. Enfeksiyon bazen o bölgede sorun yaratabilir. Bu nedenle bir genel cerrahi uzmanına da gidin. Kesin teşhisini koyup ona göre tedavi önersin